انواع اندوخته ها در حسابداری

منظور از اندوخته در حسابداری چیست؟

اندوخته بخشی از سود خالص هر شرکت است که به دلیل الزامات قانونی، تصمیمات هیئت مدیره یا مجامع عمومی شرکتها، برنامه‎های توسعه شرکت و … کنار گذاشته می‎شود. با کنار گذاشتن سود خالص عملا سود قابل تقسیم کمتری بین سهامداران توزیع شده و جلوی خروج منابع از شرکت گرفته می‎شود و باعث می‌گردد طلبکاران اطمینان بیشتری به وصول مطالبات خود داشته باشند. برای درک بهتر اندوخته، تعریف سود خالص و سود قابل تقسیم را که در قانون تجارت کشور وجود دارد مشاهده می‎کنید:

تعریف سود خالص (ماده ۲۳۷ قانون تجارت): سودخالص شرکت در هر سال مالی عبارتست ازدرآمدحاصل در همان سال مالی منهای کلیه هزینه هاو استهلاکات وذخیره ها

تعریف سود قابل تقسیم (ماده ۲۳۹ قانون تجارت): سودقابل تقسیم عبارتست ازسودخالص سال مالی شرکت منهای زیانهای سالهای مالی قبل واندوخته قانونی مذکوره در ماده ۲۳۸وسایر اندوخته های اختیاری بعلاوه سودقابل تقسیم سالهای قبل که تقسیم نشده است.

انواع اندوخته‎ها:

اندوخته‎ها به طور کلی به دو دسته اجباری و اختیاری تقسیم می‎شوند. اندوخته اجباری اندوخته‎ای است که بر اساس الزام قانون تجارت باید در نظر گرفته شود و در نظر نگرفتن آن غیر قانونی است. اما در نظر گرفتن سایر اندوخته‎ها فارغ از اینکه چه نوع اندوخته ای هستند اجبار و الزام قانونی ندارد و افراد با تصمیم یا اختیارات خود آن را در نظر می‎گیرند. در نظر نگرفتن این نوع اندوخته مشکل قانونی ایجاد نمی‎کند.

۱- اندوخته اجباری:

تنها اندوخته‎ای که در این دسته قرار می‎گیرد اندوخته قانونی است. دلیل اجباری بودن این اندوخته ذکر آن در ماده ۱۴۰ قانون تجارت کشور است. بر اساس ماده ۱۴۰ قانون تجارت هیئت مدیره مکلف است هرسال یک بیستم از سودخالص شرکت رابعنوان اندوخته قانونی موضوع نماید. مواردی که باید در مورد اندوخته قانونی در نظر گرفته شود به شرح زیر است:

الف- در نظر گرفتن اندوخته قانونی در صورت وجود سود خالص اجباری است

ب- پس از اینکه مبلغ اندوخته قانونی به یک دهم سرمایه شرکت (۱۰%) رسید در نظر گرفتن آن اختیاری است

پ- در صورت افزایش سرمایه شرکت، باید تا رسیدن مقدار اندوخته به ۱۰% سرمایه جدید، اندوخته قانونی در هر سال در نظر گرفته شود

ت- انتقال اندوخته قانونی به سرمایه ممنوع است

ث- هر تصمیمی که بر خلاف ماده ۱۴۰ قانون تجارت گرفته شود باطل است

ج- در قانون محدودیتی بابت زمینه مصرف اندوخته قانونی وجود ندارد و شرکت می تواند برای فعالیت‎های متفاوتی از آن استفاده کند.

۲- اندوخته‎های اختیاری:

تمام اندوخته‎های دیگر به دلیل اینکه اجبار و الزام قانونی برای در نظر گرفتن آن وجود ندارد و فقط بر اساس تصمیمات اشخاص در نظر گرفته می‎شود در این گروه قرار می‎گیرد. البته ممکن است این تقسیم بندی در منابع دیگر وجود نداشته باشد. برخی از مهمترین اندوخته‎هایی که وجود دارد به شرح زیر است:

۲-۱- اندوخته احتیاطی: این نوع اندوخته با پیش بینی موارد احتمالی در آینده کنار گذاشته می‎شود. این اندوخته محدودیت مشخصی ندارد و مجمع عمومی شرکت می‎تواند مقدار آن را تعیین کند.

۲-۲- اندوخته توسعه و تکمیل: این اندوخته با هدف گسترش فعالیت‎های شرکت‎ها در نظر گرفته می‎شود. مواردی مانند خرید تجهیزات تولید و … را می‎توان از اهداف کنار گذاشتن این اندوخته در نظر گرفت.

۲-۳- سایر انواع اندوخته: اندوخته‎های دیگری هم وجود دارند که شرکت‎ها آن را در نظر می‎گیرند.