انواع اندوخته ها در حسابداری

منظور از اندوخته در حسابداری چیست؟

اندوخته بخشی از سود خالص هر شرکت است که به دلیل الزامات قانونی، تصمیمات هیئت مدیره یا مجامع عمومی شرکتها، برنامه‎های توسعه شرکت و … کنار گذاشته می‎شود. با کنار گذاشتن سود خالص عملا سود قابل تقسیم کمتری بین سهامداران توزیع شده و جلوی خروج منابع از شرکت گرفته می‎شود و باعث می‌گردد طلبکاران اطمینان بیشتری به وصول مطالبات خود داشته باشند. برای درک بهتر اندوخته، تعریف سود خالص و سود قابل تقسیم را که در قانون تجارت کشور وجود دارد مشاهده می‎کنید:

تعریف سود خالص (ماده 237 قانون تجارت): سودخالص شركت در هر سال مالي عبارتست ازدرآمدحاصل در همان سال مالي منهاي كليه هزينه هاو استهلاكات وذخيره ها

تعریف سود قابل تقسیم (ماده 239 قانون تجارت): سودقابل تقسيم عبارتست ازسودخالص سال مالي شركت منهاي زيانهاي سالهاي مالي قبل واندوخته قانوني مذكوره در ماده 238وساير اندوخته هاي اختياري بعلاوه سودقابل تقسيم سالهاي قبل كه تقسيم نشده است.

انواع اندوخته‎ها:

اندوخته‎ها به طور کلی به دو دسته اجباری و اختیاری تقسیم می‎شوند. اندوخته اجباری اندوخته‎ای است که بر اساس الزام قانون تجارت باید در نظر گرفته شود و در نظر نگرفتن آن غیر قانونی است. اما در نظر گرفتن سایر اندوخته‎ها فارغ از اینکه چه نوع اندوخته ای هستند اجبار و الزام قانونی ندارد و افراد با تصمیم یا اختیارات خود آن را در نظر می‎گیرند. در نظر نگرفتن این نوع اندوخته مشکل قانونی ایجاد نمی‎کند.

1- اندوخته اجباری:

تنها اندوخته‎ای که در این دسته قرار می‎گیرد اندوخته قانونی است. دلیل اجباری بودن این اندوخته ذکر آن در ماده 140 قانون تجارت کشور است. بر اساس ماده 140 قانون تجارت هيئت مديره مكلف است هرسال يك بيستم از سودخالص شركت رابعنوان اندوخته قانوني موضوع نمايد. مواردی که باید در مورد اندوخته قانونی در نظر گرفته شود به شرح زیر است:

الف- در نظر گرفتن اندوخته قانونی در صورت وجود سود خالص اجباری است

ب- پس از اینکه مبلغ اندوخته قانونی به يك دهم سرمايه شركت (10%) رسيد در نظر گرفتن آن اختياري است

پ- در صورت افزایش سرمایه شرکت، باید تا رسیدن مقدار اندوخته به 10% سرمایه جدید، اندوخته قانونی در هر سال در نظر گرفته شود

ت- انتقال اندوخته قانوني به سرمايه ممنوع است

ث- هر تصمیمی که بر خلاف ماده 140 قانون تجارت گرفته شود باطل است

ج- در قانون محدودیتی بابت زمینه مصرف اندوخته قانونی وجود ندارد و شرکت می تواند برای فعالیت‎های متفاوتی از آن استفاده کند.

2- اندوخته‎های اختیاری:

تمام اندوخته‎های دیگر به دلیل اینکه اجبار و الزام قانونی برای در نظر گرفتن آن وجود ندارد و فقط بر اساس تصمیمات اشخاص در نظر گرفته می‎شود در این گروه قرار می‎گیرد. البته ممکن است این تقسیم بندی در منابع دیگر وجود نداشته باشد. برخی از مهمترین اندوخته‎هایی که وجود دارد به شرح زیر است:

2-1- اندوخته احتیاطی: این نوع اندوخته با پیش بینی موارد احتمالی در آینده کنار گذاشته می‎شود. این اندوخته محدودیت مشخصی ندارد و مجمع عمومی شرکت می‎تواند مقدار آن را تعیین کند.

2-2- اندوخته توسعه و تکمیل: این اندوخته با هدف گسترش فعالیت‎های شرکت‎ها در نظر گرفته می‎شود. مواردی مانند خرید تجهیزات تولید و … را می‎توان از اهداف کنار گذاشتن این اندوخته در نظر گرفت.

2-3- سایر انواع اندوخته: اندوخته‎های دیگری هم وجود دارند که شرکت‎ها آن را در نظر می‎گیرند.