وظایف قانونی مودیان مالیاتی- بخش اول: اشخاص حقیقی (صاحبان مشاغل)

صاحبان مشاغل براساس اصلاحيه قانون مالياتهاي مستقيم از لحاظ تشخيص درآمد مشمول ماليات به سه گروه عمده تقسيم مي شوند که هر یک در خصوص مسائل مالیاتی وظایفی دارند که باید انجام داده شود:

گروه اول- مشاغلي كه مكلف به نگهداري دفاتر قانوني (روزنامه و کل) مي باشند. به این مشاغل بر اساس تقسیم بندی قانون مالیات ها، مشاغل بند الف گفته می شود.

گروه دوم- شامل آن دسته از صاحبان مشاغل كه مكلف اند دفتر مشاغل (درآمد و هزینه) نگهداري نمايند. به این گروه، مشاغل بند ب گفته می شود.

گروه سوم- مشاغلي هستند كه الزامي به نگهداري دفاتر قانوني یا مشاغل ندارند. به این گروه، مشاغل بند ج گفته می شود.

وظایف مالیاتی مشاغل فوق به شرح زیر می باشد:

1- صاحبان مشاغل بر حسب نوع فعاليتي كه انجام مي دهند بايد نسبت به تهيه دفاتر قانوني موضوع قانون تجارت حسب مورد قبل از شروع سال مالي جديد اقدام نموده و فعاليت هاي شغلي خود را در آن ثبت نمايند.

2- صاحبان مشاغل مكلف اند اظهارنامه مالياتي هر سال خود را كه شامل ترازنامه و حساب سود و زيان يا حساب درآمد و هزينه يا خلاصه وضعيت درآمد و هزينه است تا پايان تيرماه سال بعد به اداره امور مالياتي ارايه و ماليات متعلق را به نرخ ماده 131 قانون محاسبه و پرداخت نمايند.

نکته 1: بر اساس اصلاحیه قانون مالیات های مستقیم که در تیر ماه سال 1394 تصویب شد مهلت ارسال اظهارنامه های سال 1394 به بعد صاحبان مشاغل تا پایان خرداد ماه می باشد.

نکته 2 : موديان مالياتي مي توانند اظهارنامه هاي موضوع اين قانون را به تفكيك با اخذ رسيد به اداره امور مالياتي محل سكونت ارايه كنند.

نکته 3: هرگاه آخرين روز مهلت يا موعد مقرر براي ارايه اظهارنامه يا ساير اوراقي كه مودي مالياتي به موجب مقررات مكلف به ارايه آن مي باشد مصادف با تعطيل يا تعطيلات رسمي شود اولين روز بعد از تعطيلي، موعد مقرر جهت ارائه اظهارنامه يا اوراق مذكور محسوب خواهد شد.

نکته 4: ارايه اظهارنامه و پرداخت ماليات مودياني كه در خارج از ايران اقامت دارند و همچنين موسسات و شركتهايي كه مركز اصلي آنها در خارج از كشور است، چنانچه داراي نماينده در ايران باشند به عهده نماينده آنها خواهد بود.

توضیح: هر شخص حقيقي ايراني كه با ارائه گواهي نمايندگي هاي مالي يا سياسي دولت جمهوري اسلامي در خارج ثابت كند كه از درآمد يك سال مالياتي خود در يكي از كشورهاي خارج بعنوان مقيم، ماليات پرداخته است از لحاظ مالياتي در آن سال مقيم خارج از كشور شناخته خواهد شد مگر در يكي از موارد زیر:

– در سال مالياتي مزبور در ايران داراي شغل بوده باشد.

– در سال مالياتي مزبور حداقل شش ماه متوالياً يا متناوباً در ايران سكونت داشته باشد

– توقف در خارج از كشور به منظور انجام ماموريت يا معالجه يا امثال آن بوده باشد

همچنین اشخاص حقيقي يا حقوقي ايراني مقيم ايران در صورتي كه درآمدي از خارج از كشور تحصيل نموده و ماليات آن را به دولت محل تحصيل درآمد پرداخته باشند و درآمد مذكور را در اظهارنامه يا ترازنامه يا حساب سود و زيان خود، حسب مورد طبق مقررات اين قانون اعلام نمايد، ماليات پرداختي آنها در خارج از كشور و يا آن مقدار مالياتي كه به درآمد تحصيل شده در خارج از كشور با تناسب به كل درآمد مشمول ماليات آنان تعلق مي گيرد هركدام كمتر باشد از ماليات بر درآمد آنها قابل كسر خواهد بود.

3- صاحبان مشاغل مكلف اند ظرف 4 ماه از تاريخ شروع فعاليت، مراتب را كتباً به اداره امور مالياتي محل اعلام نمايند. انجام اين امر باعث خواهد شد تا از كليه تسهيلات و معافيت هاي مالياتي بهره مند گشته و مشمول 10 درصد جريمه مقرر نيز نشوند. اين حكم درمورد صاحبان مشاغل كه براي آنها از طرف مراجع ذيربط پروانه يا مجوز فعاليت صادر گرديده است نخواهد بود.

4- در صورتيكه مودي محل هاي متعدد براي سكونت خود داشته باشد مكلف است يكي از آنها را بعنوان محل سكونت اصلي معرفي نمايد.

5- اداره امور مالياتي مي تواند براي رسيدگي به اظهارنامه يا تشخيص درآمد مودي به كليه دفاتر اسناد و مدارك مربوط مراجعه و رسيدگي نمايد و مودي ماليات نيز مكلف به ارايه و ارائه آنها مي باشد وگرنه بعداً به نفع او در امور مالياتي آن سال قابل استناد نخواهد بود. همچنين بموجب ماده 230 درصورتي كه اسناد و مداركي از مودي نزد اشخاص ثالث باشد اشخاص مذكور مكلف اند با مراجعه اداره امور مالياتي، دفاتر و نيز اصل يا رونوشت اسناد مربوط و هرگونه اطلاعات مربوط به درآمد مودي يا مشخصات او را ارائه دهند وگرنه در صورتي كه در اثر اين استنكاف آنها زياني متوجه دولت شود به جبران زيان وارده به دولت محكوم خواهند شد.