جرایم مالیاتی و مجازات‎های آن

جرائم مالیاتی چیست؟

در قانون مالیات‎های مستقیم کشور، برای مودیان مالیاتی وظایفی تعیین شده است که باید در موعد قانونی آن را انجام دهند. برای عدم انجام این وظایف در مهلت قانونی، انجام آن در بعد از مهلت قانونی و یا جلوگیری از انجام آن، جریمه‎هایی برای مودیان در نظر گرفته شده که بابد این جرائم را علاوه بر اصل مالیات به سازمان امور مالیاتی پرداخت نمایند. این جرائم جز مواردی است که هر حسابداری باید اطلاعات کافی در مورد آن داشته باشد.

در اصلاحیه قانون مالیات های مستقیم که در تیر ماه 1394 تصویب شد، برای افراد حقیقی و حقوقی که وظایف قانونی و مالیاتی خود را انجام نمی دهند و یا به روشی جلوی انجام آن را می گیرند اضافه بر جریمه مالیاتی، مجازات کیفری و حقوقی هم در نظر گرفته شده است که در ادامه به آن می‎پردازیم.

نکته:

-اصلاحیه قانون مالیات ها از ابتدای سال 1395 اجرا می شود.

-موارد مربوط به جرائم مالیاتی از ابتدای سال 1395به عنوان ماده های 274 تا 282 به قانون مالیات های مستقیم که قبلا دارای 273 ماده بود اضافه می شود.

انواع جرائم مالیاتی:

بر اساس ماده 274 و 279 که در بند 60 اصلاحیه قانون مالیات ها ذکر شده است موارد زیر جرم مالیاتی محسوب می شود و مرتکب یا مرتکبان بر حسب مورد، به مجازات های درجه شش محکوم می گردند (مجازات های درجه شش در پایان مقاله ذکر شده است):

جرائم مالیاتی ذکر شده در ماده 274 قانون مالیات‎های مستقیم:

۱ـ تنظیم دفاتر، اسناد و مدارک خلاف واقع و استناد به آن

۲ـ اختفای فعالیت اقتصادی و کتمان درآمد حاصل از آن

۳ـ ممانعت از دسترسی مأموران مالیاتی به اطلاعات مالیاتی و اقتصادی خود یا اشخاص ثالث در اجرای ماده(۱۸۱) این قانون و امتناع از انجام تکالیف قانونی مبنی بر ارسال اطلاعات مالی موضوع مواد(۱۶۹) و (۱۶۹ مکرر) به سازمان امور مالیاتی کشور و وارد کردن زیان به دولت با این اقدام

۴ـ عدم انجام تکالیف قانونی مربوط به مالیات های مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده در رابطه با وصول یا کسر مالیات مؤدیان دیگر و ایصال آن به سازمان امور مالیاتی در مواعد قانونی تعیین شده

۵ ـ تنظیم معاملات و قراردادهای خود به نام دیگران، یا معاملات و قراردادهای مؤدیان دیگر به نام خود برخلاف واقع

۶ ـ خودداری از انجام تکالیف قانونی درخصوص تنظیم و تسلیم اظهارنامه مالیاتی حاوی اطلاعات درآمدی و هزینه ای در سه سال متوالی

۷ـ استفاده از کارت بازرگانی اشخاص دیگر به منظور فرار مالیاتی

تبصره۱ـ اعمال این مجازات نافی اعمال محرومیت های مندرج در قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد مصوب ۰۷/۰۸/۱۳۹۰ مجمع تشخیص مصلحت نظام نیست.

تبصره۲ـ اعلام جرائم و اقامه دعوی علیه مرتکبان جرائم مزبور نزد مراجع قضائی از طریق دادستانی انتظامی مالیاتی و سایر مراجع قانونی صورت می پذیرد.

جرائم مالیاتی ذکر شده در ماده 279 قانون مالیات‎های مستقیم:

بر اساس ماده279 این اصلاحیه هرگونه دسترسی غیرمجاز و سوء استفاده از اطلاعات ثبت شده در پایگاه اطلاعات هویتی، عملکردی و دارایی مؤدیان مالیاتی موضوع ماده(۱۶۹مکرر) این قانون در خصوص مسائلی غیر از فرآیند تشخیص و وصول درآمدهای مالیاتی یا افشای اطلاعات مزبور جرم است.

مجازات افراد یا شرکت هایی که مرتبط جرائم مالیاتی ماده 274 می شوند به شرح زیر است:

الف – چنانچه مرتکب هر یک از جرائم مالیاتی شخص حقوقی باشد، برای مدت شش ماه تا دوسال به یکی از مجازات های زیر محکوم می شود:

۱ـ ممنوعیت از یک یا چند فعالیت شغلی

۲ـ ممنوعیت از اصدار برخی از اسناد تجاری

تبصره ـ مسؤولیت کیفری شخص حقوقی مانع از مسؤولیت کیفری شخص حقیقی مرتکب جرم نمی باشد.

ب – چنانچه هریک از حسابداران، حسابرسان و همچنین مؤسسات حسابرسی ، مأموران مالیاتی و کارکنان بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری در ارتکاب جرم مالیاتی معاونت نمایند و یا تخلفات صورت گرفته را گزارش نکنند به حداقل مجازات مباشر جرم محکوم می شوند. مجازات معاونت سایر اشخاص طبق قانون مجازات اسلامی تعیین می شود.

بر اساس ماده۲۷۷ مرتکب یا مرتکبان جرائم مالیاتی علاوه بر مجازات های مقرر در مواد 274 تا 276 این قانون، مسئول پرداخت اصل مالیات و جریمه های متعلق قانونی که تا مهلت مقرر در ماده(۱۵۷) این قانون مطالبه نشده باشد و همچنین ضرر و زیان وارده به دولت با حکم مراجع صالح قضائی می باشند.

مجازات افرادی که مرتبط جرائم ماده 279 می شوند نیز به این شرح می باشد:

مرتکب علاوه بر انفصال از خدمات دولتی و عمومی از دو تا پنج سال، به مجازات بیش از شش ماه تا دو سال حبس محکوم می شود. سایر مجازات های قانونی مربوط به این ماده با اقامه دعوی توسط ذی نفعان و به تشخیص مراجع قانونی ذی صلاح تعیین می شود.

مجازات های درجه شش بر اساس قانون مجازات اسلامی به شرح زیر می باشد:

-حبس بیش از شش ماه تا دو سال

-جزای نقدی بیش از بیست میلیون (20.000.000) ریال تا هشتاد میلیون (80.000.000) ریال

-شلاق ازسی و یک تا هفتاد و چهار ضربه و تا نود و نه ضربه در جرائم منافی عفت

-محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از شش ماه تا پنج سال

-انتشار حکم قطعی در رسانه ها

-ممنوعیت از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال

-ممنوعیت از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال

-ممنوعیت از اصدار برخی از اسناد تجاری توسط اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال