مالیات علی الراس چیست؟

مالیات علی الراس مالیاتی است که مبنای محاسبه آن به جای اسناد و مدارک مودی، قراین و ضرایب مالیاتی می‎باشد. دلیل این موضوع در ادامه مقاله توضیح داده می‎شود.

اظهارنامه ارسالی توسط مودی مهم‎ترین ابزار تشخیص درآمد واحدهای تجاری و محاسبه مالیات توسط سازمان امور مالیاتی می‎باشد. پس از دریافت اظهارنامه توسط واحد مالياتي و در اجرای بند 2 ماده 97 قانون مالیات های مستقیم پرونده واحد تجاری  توسط كارشناس ارشد مالياتي یا کارشناس مالیاتی (مميز مالياتي) رسیدگی می‎شود. مراحل رسیدگی به صورت مختصر به شرح زیر است:

در ابتدای امر ممیز مالیاتی طی برگه ای که به نام “برگ درخواست اسناد و مدارک” می باشد از مودی درخواست می نماید که كليه اسناد و مدارك خويش را جهت رسیدگی در اختيار وي قرار دهد.

پس از ابلاغ “برگ درخواست اسناد و مدارک” ،كارشناس ارشد مالياتي مكلف است ظرف يك هفته تا پانزده روز پس از ابلاغ درخواست فوق به محل كار مودي مراجعه نموده و دفاتر و اسناد و مدارك را مورد رسيدگي قرار دهد.

پس از انجام رسیدگی، یکی از سه حالت زیر اتفاق می افتد:

– در صورتی که دفاتر و اسناد بر طبق موازين قانوني و آيين نامه مربوط به روش هاي نگهداري دفاتر و اسناد و مدارك تنظيم شده باشد درآمد مشمول ماليات مودي از طريق رسيدگي به دفتر تعيين و مبلغ ماليات مشخص و طي برگ تشخيص صادر و به مودی ابلاغ مي شود. به این روش، رسیدگی از طریق قبول دفاتر گفته می شود.

– در صورتی که دفاتر و اسناد مودی مطابق موازین قانونی و آیین نامه مربوط به روش هاي نگهداري دفاتر و اسناد و مدارك تنظيم نشده باشد و یا در مدارک ارائه شده جهت رسیدگی نقص وجود داشته باشد، دفاتر مورد قبول واقع نمی شود و تشخیص درآمد و مالیات واحد های تجاری بر اساس معیارها و قوانین مالیاتی شناسایی و مطالبه می شود. به این روش، رسیدگی از طریق علی الراس گفته می شود.

– در صورتي كه دفاتر و اسناد و مدارك ابرازي براي محاسبه درآمد مشمول ماليات به نظر اداره امورمالياتي غيرقابل رسيدگي تشخيص داده شود و يا به علت عدم رعايت موازين قانوني و آيين نامه مربوط مورد قبول واقع نشود در اين صورت مراتب بايد با ذكر دلايل كافي كتباً به مودي ابلاغ و پرونده براي رسيدگي به هيات سه نفره احاله گردد.

دلایل علی الراس شدن محاسبه مالیات:

بر اساس ماده 97 قانون مالیات های مستقیم موارد زیر باعث علی الراس شدن دفاتر می شود:

1- در صورتي كه تا موعد مقرر ترازنامه یا حساب سود و زيان واحد تجاری ارائه نشده باشد.

2- در صورتي كه مودي به درخواست كتبي اداره امورمالياتي مربوط از ارائه دفاتر و يا مدارك حساب در محل كار خود خودداري نمايد.در خصوص این بند هرگاه مودي از ارائه قسمتي از مدارك حساب خودداري نمايد موارد زیر روی می هد:

3-چنانجه مدارک ارائه نشده مربوط به هزينه باشد از احتساب آن جزء هزينه هاي قابل قبول خودداري مي شود و در صورتي كه مربوط به درآمد باشد، درآمد مشمول ماليات اين قسمت از طريق علي الراس تعيين خواهد شد

4- در صورتي كه دفاتر و اسناد و مدارك ابرازي براي محاسبه درآمد مشمول ماليات به نظر اداره امورمالياتي غيرقابل رسيدگي تشخيص داده شود و يا به علت عدم رعايت موازين قانوني و آيين نامه مربوط مورد قبول واقع نشود.

مالیات علی الراس چگونه محاسبه می‎شود؟

در صورتی که ممیز مالیاتی به دلیل موارد فوق دفاتر و اسناد واحد تجاری را علي الراس تشخيص دهد، ابتدا با تحقيقات و بررسي هاي لازم و كسب اطلاعات مورد نياز از مراجع مختلف اعم از دولتي يا غيردولتي، ابتدا قرينه و يا قرائن مرتبط بابت محاسبه مالیات علی الراس را که در قانون و متناسب با وضعيت و موضوع فعاليت مودي می باشد را انتخاب نموده و سپس با اعمال ضريب يا ضرائب مقرر از روي دفترچه ضرايب مالیاتی در قرينه يا قرائن انتخابي، درآمد مشمول ماليات مودي را محاسبه و ماليات وي را تعيين و ابلاغ می نماید

.

توضیح:دفترچه ضرائب مالیاتی لیست مربوط به تعیین درآمد و مالیات های علی الراس می باشد که در آن درصدهای مربوط به تشخیص درآمد و مالیات هر نوع از فعالیت ها اعلام شده است. این ضرائب به صورت سالانه به ادارات مالیاتی اعلام می شود.