مرور زمان مالیاتی چیست؟
مرور زمان مالیاتی ارتباط مستقیم با رسیدگی مالیاتی (حسابرسی مالیاتی) دارد. رسیدگی مالیاتی یکی از وظایف بسیار مهمی است که انجام آن بر اساس قانون مالیاتهای مستقیم به سازمان امور مالیاتی کشور محول شده است. بر اساس همین قانون سازمان امور مالیاتی موظف است که پرونده مودیان مالیاتی را از نظر درآمد و هزینه و تطابق آن با مفاد قانون بررسی کند. این رسیدگی باید در مهلت مشخص شده در قانون مالیاتهای مستقیم انجام شود در غیر این صورت پرونده مودی مشمول مروز زمان میشود که چون این مهلت در قانون مالیاتهای مستقیم مشخص شده به آن مروز زمان مالیاتی گفته میشود.
نکته – مرور زمان در قوانین قضایی به حالتی گفته میشود که بعد از طی مدت زمان خاصی امکان پیگیری قضایی جرم از بین میرود.
مدت زمان لازم برای مرور زمان مالیاتی
مرور زمان در دو حالت ارسال اظهارنامه و عدم ارسال اظهارنامه روی میدهد. برای بررسی دقیق موضوع باید به ماده ۱۵۶ و ماده ۱۵۷ قانون مالیاتهای مستقیم مراجعه کنیم. ماده ۱۵۶ مرور زمان در مورد مودیانی که اظهارنامه خود را در موعد قانونی ارسال کرده اند تعیین شده و در ماده ۱۵۷ هم مرور زمان برای مودیان یا اشخاصی که موظف به ارسال اظهارنامه بودهاند اما آن را ارسال نکردهاند.
مرور زمان مالیاتی مودیانی که اظهارنامه خود را در موعد قانونی تسلیم کردهاند:
بر اساس ماده ۱۵۶ ق.م.م اداره امور مالیاتی باید حداکثر تا یک سال بعد از پایان مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی به اظهارنامه مودیان رسیدگی نموده و برگ تشخیص را صادر کند. در صورت عدم صدور برگ تشخیص در مهلت تعیین شده یا ابلاغ برگ تشخیص تا سه ماه بعد از انقضای یک سال ذکر شده، اظهارنامه به دلیل مرور زمان قطعی می‌گردد یعنی سود یا زیان و اطلاعات اظهار شده در اظهارنامه تایید میشود. در بخش بعدی ابتدا متن کامل ماده ۱۵۶ را به همراه چند مثال مشاهده مشاهده میکنید.
ماده ۱۵۶ ـ اداره امور مالیاتی مکلف است اظهارنامه مودیان مالیات بر درآمد را در مورد هر منبع که در موعد قانونی تسلیم شده است حداکثر ظرف یک سال از تاریخ انقضای مهلت مقرر برای تسلیم اظهارنامه رسیدگی نماید. در صورتی که ظرف مدت مذکور برگ تشخیص درآمد صادر ننماید و یا تا سه ماه پس از انقضای یک سال فوق الذکر برگ تشخیص درآمد مذکور را به مودی ابلاغ نکند اظهارنامه مودی قطعی تلقی میشود.
هرگاه پس از قطعی شدن اظهارنامه مالیاتی یا بعد از رسیدگی و صدور و ابلاغ برگ تشخیص اعم از این که به قطعیت رسیده یا نرسیده باشد معلوم شود مودی، درآمد یا فعالیت های انتفاعی کتمان شده‌ای داشته و مالیات متعلق به آن نیز مطالبه نشده باشد، فقط مالیات بر درآمد آن فعالیتها با رعایت ماده ۱۵۷ این قانون قابل مطالبه خواهد بود. در این حالت و همچنین در مواردی که اظهارنامه مودی به علت عدم رسیدگی، قطعی تلقی می‌گردد اداره امور مالیاتی بایستی یک نسخه از برگ تشخیص صادره به انضمام گزارش توجیهی مربوط را ظرف ده روز از تاریخ صدورجهت رسیدگی به دادستانی انتظامی مالیاتی ارسال نماید.
مثال الف – مرور زمان برای شخص حقیقی (صاحبان مشاغل) برای ارسال اظهارنامه سال ۱۳۹۷:
مهلت ارسال اظهارنامه صاحبان مشاغل: بر اساس ماده ۱۰۰ تا پایان خرداد سال بعد است یعنی این شخص حداکثر تا پایان خرداد ۱۳۹۸ باید اظهارنامه خود را ارسال کند
مهلت رسیدگی توسط سازمان امور مالیاتی: حداکثر یک سال بعد از پایان مهلت قانونی ارسال اظهارنامه یعنی پایان خرداد ۱۳۹۹
مهلت ابلاغ برگ تشخیص جهت جلوگیری از مرور زمان مالیاتی: حداکثر تا پایان شهریور ۱۳۹۹
مثال ب – مرور زمان اظهارنامه سال ۱۳۹۷ برای شرکتی که سال مالی آن پایان اسفند است:
مهلت ارسال اظهارنامه عملکرد اشخاص حقوقی: بر اساس ماده ۱۱۰ تا ۴ ماه بعد از پایان سال مالیاتی است یعنی این مودی حداکثر باید تا پایان تیر ماه ۱۳۹۸ اظهارنامه خود را ارسال کند
مهلت رسیدگی توسط سازمان امور مالیاتی: حداکثر یک سال بعد از پایان مهلت قانونی ارسال اظهارنامه یعنی پایان تیر ۱۳۹۹
مهلت ابلاغ برگ تشخیص جهت جلوگیری از مرور زمان مالیاتی: حداکثر تا پایان مهر ۱۳۹۹
مثال پ – مرور زمان اظهارنامه سال ۱۳۹۷ برای شرکتی که سال مالی آن پایان شهریور است:
مهلت ارسال اظهارنامه عملکرد اشخاص حقوقی: با توجه به اینکه ۶ ماه از عملکرد این مودی در سال ۱۳۹۷ و ۶ ماه در سال ۱۳۹۸ بوده و چهار ماه بعد از پایان سال مالی خود باید اظهارنامه را ارسال کند بنابراین مهلت ارسال در این حالت حداکثر تا پایان دی ماه ۱۳۹۸ می باشد
مهلت رسیدگی توسط سازمان امور مالیاتی: حداکثر یک سال بعد از پایان مهلت قانونی ارسال اظهارنامه یعنی پایان دی ۱۳۹۹
مهلت ابلاغ برگ تشخیص جهت جلوگیری از مرور زمان مالیاتی: حداکثر تا پایان فروردین ۱۴۰۰
مرور زمان مودیانی که اظهارنامه خود را در موعد قانونی تسلیم نکردهاند:
در این حالت مرور زمان مالیاتی ۵ سال از تاریخ سررسید پرداخت میباشد. متن ماده ۱۵۷ قانون مالیاتهای مستقیم به طور کامل در مورد این گروه از مودیان است:
ماده ۱۵۷ ـ نسبت به مودیان مالیات بر درآمد که در موعد مقرر از تسلیم اظهارنامه منبع درآمد خودداری نموده‌اند یا اصولا طبق مقررات این قانون مکلف به تسلیم اظهارنامه در سر رسید پرداخت مالیات نیستند مرور زمان مالیاتی پنج سال از تاریخ سر رسید پرداخت مالیات میباشد و پس از گذشتن پنج سال مذکور مالیات متعلق قابل مطالبه نخواهد بود، مگر این که ظرف این مدت درآمد مودی تعیین و برگ تشخیص مالیات صادر و حداکثر ظرف سه ماه پس از انقضای پنج سال مذکور برگ تشخیص صادره به مودی ابلاغ شود.
تبصره ـ در مواردی که مالیات به هر علت از غیر مودی مطالبه شده باشد پس از تأیید مراتب از طرف هیأت حل اختلاف مالیاتی مطالبه مالیات از غیر مودی در هر مرحله‌ای که باشد کان لم یکن‌تلقی می‌گردد و در این صورت اداره امور مالیاتی مکلف است بدون رعایت مرور زمان موضوع این ماده ظرف یک سال از تاریخ صدور رأی هیأت مزبور، مالیات متعلق را از مودی واقعی مطالبه نماید و گرنه مشمول مرور زمان خواهد بود.
نکته:
۱- مرور زمان مالیاتی در موارد اندکی روی میدهد مانند زمان تغییر کارشناسان مالیاتی که کارشناس جدید اطلاعی از پرونده مودی ندارد
۲- اظهارنامه ارسالی مودیانی که مشمول مرور زمان مالیاتی شده رسیدگی نمیشود و تمام اطلاعات ذکر شده در آن اعم از سود یا زیان بدون هیچ تغییری تایید می‌گردد
۳- هر چند مرور زمان مالیاتی برای بخش حسابداری و حسابداران فرخنده و دلچسب است ممکن است برای کارمندان سازمان امور مالیاتی مشکل آفرین باشد به ویژه اگر این موضوع به دلیل به دلیل قصور کارمندان تی روی دهد.
11 نظر
رسول
باسلام و تشکر از توضیح مختصر و مفیدتون، لطفا مهلت ابلاغ برگ تشخیص جهت جلوگیری از مرور زمان مالیاتی در مثال پ را اصلاح فرمایید و البته صرفا بابت اطلاع بعرض میرسد که از این نوع اشتباهات در مطالبتون زیاد بچشم میخورد که بنظر نوشته نوآموزی باشد که از شوق آموخته جدید فی المثل از حول حلیم به دیگ بیافته.ولی در کل بنده از برخی مطالبتون بابت یادآوری و تذکرات ذهنی برای خودم تشکر میکنم و آرزوی پیشرفت و موفقیت دارم براتون.
سعید قنبری دمساز
سلام خدمت شما. از دقت و احساس مسئولیت شما در اعلام مورد اشتباه تشکر می کنم. اما پاسخ مواردی که اعلام کرده اید:
۱- اشتباهی که در مثال پ عنوان کرده بودید کاملا به جا بود و اصلاح شد.
۲- احتمال اینکه به هر دلیل مورد خاصی در سایت اشتباه درج شده باشد را منکر نمی شوم اما مطمئنم موارد این چنینی بسیار اندک است و این موضوع که اشتباهات زیادی وجود دارد کمی بی انصافی است.
۳- اگر به مورد اشتباهی در سایت برخورد می کنید لطفا آن را اعلام کنید تا در صورت نیاز اصلاح شود.
۴- متاسفانه برداشت شما در مورد از هول حلیم توی دیگ افتادن کاملا اشتباه است. پشتوانه مطالب سایت حساب آموز چندین سال تجربه، تلاش، مشاوره، مطالعه و تحقیق است که از سال ۱۳۹۴ در اینترنت ارائه می شود. مطمئن باشید اگر شوق لحظه ای یک نوآموز از یادگیری مطلب جدید در کار بود عمر سایت حساب آموز به یک سال هم نمیرسید.
موفق باشید.
سارا
با سلام و وقت بخیر
عذر میخام من نمیدونستم سوالمو کدوم قسمت باید بپرسم
من برای سند افتتاحیه شرکت حساب تنخواه رو به اشتباه ۳۰ هزارتومان کم وارد کردم و مقداری از دفاتر قانونی رو پر کرده بودم که متوجه این اشتباه شدم آیا راهی هست که این ۳۰ تومن اختلاف رو وارد کنم که باعث رد دفاتر نشه؟
سپاسگزارم بابت پاسخگویی شما
سعید قنبری دمساز
درود بر شما
اگر اشتباه فقط در دفتر روزنامه و دفتر کل اتفاق افتاده با خودکار قرمز روی مبلغ اشتباه خط بکشید و بالای آن مبلغ درست را بنویسید. اگر مبلغ را به دفتر کل هم منتقل کرده اید آن را هم به همین شکل اصلاح کنید و نگران رد دفاتر نباشید
سارا
سپاسگزارم بابت لطف بزرگتون
موفقیتتون روز افزون
محمدرضا ابراهیمی
با تشکر از مطالب درج شده
آیا مرور زمان صرفا در مورد مالیات بر درآمد است یا رسیدگی های تکلیفی و حقوق را نیز شامل می شود؟؟ .
سعید قنبری دمساز
درود بر شما
۱- به طور کلی اگر مودیان مالیاتی موظف به ارسال اظهارنامه در سررسید پرداخت مالیات باشند و اظهارنامه خود را در مهلت قانونی ارسال کرده باشند مشمول ماده ۱۵۶ می شوند و در صورت عدم ارسال مشمول ماده ۱۵۷ . در خصوص مالیات تکلیفی اگر مودی بر اساس قانون موظف به ارسال اظهارنامه باشد مشمول ماده ۱۵۶ است در غیر این صورت مشمول ماده ۱۵۷ .
۲- با توضیحات ارائه شده در بند یک و نظر به اینکه چند نوع مالیات تکلیفی در قانون مالیات های مستقیم وجود دارد مرور زمان مالیاتی در مورد هر یک از آنها تفاوت دارد. مثلا یکی از مالیاتهای تکلیفی مالیات اجاره و دیگری مالیات حقوق است. در مورد مالیات اجاره چون مودی مکلف به ارسال اظهارنامه است مشمول ماده ۱۵۶ می شود و در مورد مالیات حقوق چون مودی تکلیفی به ارسال اظهارنامه ندارد مشمول ماده ۱۵۷٫
لیلا
باسلام وخسته نباشید خدمت شما بزرگ مرد
خدا ازتون راضی باشه خیلی سخاوتمند هستین که تجربه و زحمتتون رو بی منت و خالصانه در اختیار ما میگذارید.
سعید قنبری دمساز
سلام و احترام خدمت شما. خیلی از لطفا شما سپاسگزارم و کلی از پیامتون انرژی گرفتم. امیدوارم که بتونم بهتر و بیشتر در خدمت دوستان و همکاران گرامی باشم. برای شما و همه همکاران عزیزم آرزوی موفقیت و سربلندی دارم.
شهریار
سلام و تشکر از شما بزرگوار
من در سال ۸۷ یک مۼازه اجاره کردم و اضهارنامه و مالیات آن را پرداخت کردم ودر سال ۸۸ مۼازه را به مالک تحویل دادم و از آن سال به بعد آن مکان تعطیل میباشد ماه گذشته اداره مالیات حساب بانکی من را مسدود کرد پیگیر شدم به من گفتن شما در سال ۸۸ بانام مۼازه سیم کارت ایرانسل و شارژ خریداری کردید و حالا پس از ده سال مبلغ ۲۳ میلیون اصل مالیات و ۳۳ میلیون جریمه زدن که در سال ۹۶ بدون اطلاع من حکم قطعی زدن آیا باید این مبلۼ را پرداخت نمایم یا مشمول مرور زمان میشود با تشگر
سعید قنبری دمساز
دوست گرامی سلام خدمت شما
با شرایط ذکر شده نمی توانند برای سال ذکر شده مالیات عملکرد مطالبه کنند. اما برای مالیات بر ارزش افزوده می توانند. برای تعیین این موضوع گزارش مربوط به مالیات تعیین شده را از کارشناس مالیاتی دریافت و توضیحات آن را به صورت کامل مطالعه کنید.