ثبت حسابداری ارزش افزوده توسط افراد حقیقی و حقوقی معاف از رزش افزوده

ثبت حسابداری ارزش افزوده توسط افراد حقیقی و حقوقی معاف از رزش افزوده:

افراد معاف از ارزش افزوده به دو گروه تقسیم میشوند:

الف- مصرف‌کنندگان نهایی:

مصرف‌کنندگان نهایی اولین گروه افراد معاف از ارزش افزوده هستند. از نظر قانون مالیات بر ارزش افزوده افرادی که کالا یا خدمات معاف یا غیرمعاف از  ارزش افزوده را تنها برای استفاده خود خریداری یا دریافت می‌کنند و استفاده آنان بابت ارائه خدمات تجاری یا کالا به دیگران نیست مصرف کننده نهایی نامیده میشوند. وقتی شخصی لبنیات، مواد غذایی، کامپیوتر، تلویزیون و … را برای منزل خود خریداری می‌کند به عنوان مصرف‌کننده نهایی شناخته می‌شود. مصرف کنندگان نهایی در زمان خرید کالا یا دریافت خدمات مشمول ارزش افزوده از مؤدیان دارای گواهینامه ارزش افزوده، موظفند مبلغ کالا یا خدمات را به همراه ارزش افزوده آن پرداخت کنند. مبالغی که بابت ارزش افزوده توسط این افراد پرداخت می‌شود به عنوان اعتبار مالیاتی محسوب نمی‌شود و در اصل می‌توان گفت هزینه خرید کالا یا دریافت خدمات آنان معادل مجموع ارزش کالا یا خدمات و ارزش افزوده پرداختی است.

مثلا اگر شخصی کالای مشمول ارزش افزوده را به قیمت10.000.000 ریال خریداری کند باید مبلغ 900.000 ریال هم بابت ارزش افزوده و عوارض به فروشنده پرداخت نماید. در اصل قیمت تمام شده کالای ذکر شده برای خریدار 10.900.000 ریال خواهد بود.

با توجه به اینکه این افراد فعال اقتصادی محسوب نمی‌شوند معاف از ارزش افزوده بوده و نیازی به ثبت و ارائه اظهارنامه ارزش افزوده ندارند.

ب – مؤدیان مالیاتی معاف از ارزش افزوده:

این گروه فعالان اقتصادی هستند که در سازمان امور مالیاتی ثبت نام کرده و تشکیل پرونده داده‌اند و جز مؤدیان قانون مالیات‌های مستقیم محسوب میشوند اما در گروه افراد معاف از ارزش افزوده قرار میگیرند و تکلیفی بابت اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده ندارند. مؤدیانی که دارای هر یک از شرایط زیر باشند در این گروه جای می‌گیرند:

1- مؤدیانی که تاکنون مشمول هیچ یک از فراخوان‌های ارزش افزوده سازمان امور مالیاتی نشده‌اند.

2- مؤدیانی که بر اساس هر یک از فراخوان‌های ارزش افزوده مشمول اجرای قانون شده‌اند تا زمان آغاز مشمولیت معاف از ارزش افزوده هستند. به عنوان مثال مؤدیانی که مشمول مرحله ششم فراخوان شده‌اند تا تاریخ 01/01/1394 که شروع زمان مشمولیت آنان است معاف از اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده هستند و از تاریخ ذکر شده باید نسبت به انجام امور قانونی اقدام کنند.

3- مؤدیانی که 100% فعالیت آنان جز موارد معاف از ارزش افزوده ذکر شده در ماده 12 قانون است.

فعالان اقتصادی این گروه در زمان خرید کالا یا دریافت خدمات مشمول ارزش افزوده باید مبلغ مالیات ارزش افزوده و عوارض تعلق گرفته را به همراه اصل مبلغ کالا یا خدمات به فروشنده بپردازند اما نباید در زمان فروش کالا یا ارائه خدمات از خریداران کالا یا دریافت‌کنندگان خدمات، مالیات ارزش افزوده و عوارض مطالبه کنند.

با توجه به توضیحات فوق پرسش‌هایی مطرح می‌شود از جمله اینکه:

آیا مالیات پرداخت شده در این حالت قابل استرداد است؟

آیا مالیات پرداخت شده در این حالت به عنوان اعتبار مالیاتی محسوب می‌شود؟

آیا از مالیات پرداخت شده در زمان معافیت، می‌توان در زمان مشمولیت به عنوان اعتبار مالیات ارزش افزوده استفاده کرد یا نه؟

جواب همه پرسش‌های فوق خیر است. بر اساس تبصره 2 ماده 17 قانون مالیات بر ارزش افزوده، مالیات‌های پرداخت شده بابت خرید کالا یا خدمت توسط مؤدیانی که به عرضه کالا یا خدمت معاف از مالیات ارزش افزوده اشتغال داشته باشند و یا طبق مقررات این قانون مشمول مالیات نباشند، قابل استرداد نیست.

همچنین بر اساس تبصره 5 ماده 17 آن قسمت از مالیات‌های ارزش افزوده پرداختی مؤدیان که طبق مقررات این قانون قابل کسر از مالیات‌های وصول شده یا قابل استرداد نیست، جزء هزینه‌های قابل قبول موضوع قانون مالیات‌های مستقیم محسوب می‌شود و مؤدیان می‌توانند مبالغ آن را با در نظر گرفتن اصول و استانداردهای حسابداری در قیمت تمام شده کالا یا خدمات لحاظ کرده و یا به هزینه شناسایی کنند.

این مطلب برگرفته از کتاب آموزش قدم به قدم ارزش افزوده تالیف سعید قنبری دمساز است.