حد نصاب معاملات کوچک در سال های مختلف و روش تعیین آن

حد نصاب معاملات کوچک یکی از مواردی است که هر حسابداری باید در زمان ارسال گزارشات خرید و فروش فصلی مورد توجه قرار گیرد. اگر تاکنون تعریف دقیقی از این موضوع نداشته اید یا نمی دانید مبلغ آن چگونه تعیین می شود تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

حد نصاب معاملات کوچک در گزارشات خرید و فروش فصلی:

بر اساس آخرین تغییرات انجام شده در روش ارسال گزارشات خرید و فروش فصلی، اطلاعات خریدهای انجام شده از اشخاص حقیقی که مبلغ آن ها کمتر از 5% حد نصاب معاملات کوچک است را می توان به صورت تجمیعی ثبت نمود یعنی می توان این موارد را با هم جمع و در گزارش ارسالی ثبت نمود.

حد نصاب معاملات کوچک چیست؟

برای اینکه بدانیم حد نصاب معاملات کوچک چیست باید به قانون برگزاری مناقصات مراجعه کنیم. این قانون روش برگزاری مناقصات را در مواردی که مناقصات مطابق این قانون برگزار می شود مشخص می کند. بیشترین کاربرد این قانون برای بخش دولتی می باشد و بخش های زیر موظف به اجرای آن در برگزاری مناقصات می باشند:

قوای سه‌گانه جمهوری اسلامی ایران اعم از وزارتخانه، سازمانها و مؤسسات و شرکت‌های دولتی، مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت، بانک‌‌ها و مؤسسات اعتباری دولتی، شرکت‌های بیمه دولتی، مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی (در مواردی که آن بنیادها و نهادها از بودجه کل کشور استفاده می‌نمایند)، مؤسسات عمومی، بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی، شورای نگهبان قانون اساسی و همچنین دستگاه‌‌ها و واحدهایی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر یا تصریح نام است، اعم از این‌که قانون خاص خود را داشته یا از قوانین و مقررات عام تبعیت نمایند نظیر وزارت جهاد کشاورزی، شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی گاز ایران، شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، سازمان بنادر و کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع مدنی ایران، سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و شرکت‌های تابعه آنها

نیروهای مسلح، تابع مقررات و ضوابط خاص خود بوده و از شمول این قانون مستثنا هستند.

مناقصه چیست؟

بر اساس بند الف ماده 2 این قانون، مناقصه فرایندی است رقابتی برای تأمین کیفیت مورد نظر (طبق اسناد مناقصه)،که در آن تعهدات موضوع معامله به مناقصه‌گری که کم‌ترین قیمت متناسب را پیشنهاد کرده باشد، واگذار می‌شود.

روش های برگزاری مناقصات: 

در قانون برگزاری مناقصات، روشهای گوناگونی بابت برگزاری مناقصات تعریف شده که یکی از این نوع مناقصات که در ماده 3 عنوان شده بر اساس نصاب (قیمت معامله) می باشد. بر اساس این ماده معاملات به 3 دسته تقسیم شده است:

1- معاملات کوچک

2- معاملات متوسط: معاملاتی که مبلغ مورد معامله بیش از سقف مبلغ معاملات کوچک بوده و از ده برابر سقف ارزش معاملات کوچک تجاوز نکند.

3- معاملات بزرگ: معاملاتی که مبلغ برآورد اولیه آنها بیش از ده برابر سقف ارزش مبلغ معاملات کوچک باشد.

تعیین کننده مبلغ حد نصاب معاملات:

بر اساس تبصره 1 ماده 3 قانون فوق، وزارت امور اقتصادی و دارایی مکلف است در ابتدای هر سال نصاب معاملات را براساس شاخص بهای کالاها و خدمات اعلام شده توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، جهت تصویب به هیأت وزیران پیشنهاد نماید.

پس از بررسی پیشنهاد و تایید آن، مبلغ حد نصاب ها در هر یک از معاملات عنوان می شود و برگزار کنندگان مناقصات می توانند با توجه به مبالغ اعلام شده روش برگزاری مناقصات و روال آن را مشخص نمایند.

حسابداران هم می توانند با ضرب کردن نصاب معاملات کوچک در درصد اعلام شده بابت معاملات تجمیعی، مبلغ آن را تعیین کرده و در ثبت و ارسال گزارش فصلی از آن استفاده کنند.

حد نصاب معاملات  در سال 1396:

متن کامل بخشنامه نصاب معاملات در سال 1396 را در این قسمت مشاهده می کنید:

هیئت وزیران در جلسه 3/2/1396 به پیشنهاد شماره 5879/56 مورخ 1396/01/27 وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد تبصره (1) ماده (3) قانون برگزاری مناقصات -مصوب 1383- و ماده (42) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) -مصوب 1393- تصویب کرد:

الف- نصاب معاملات موضوع ماده (3) قانون برگزاری مناقصات به شرح زیر تعیین می شود:

1- معاملات کوچک: معاملاتی که تا سقف مبلغ دویست و بیست میلیون (220.000.000) ریال باشد.

2- معاملات متوسط: معاملاتی که مبلغ معامله بیشتر از سقف معاملات کوچک بوده و از مبلغ دو میلیارد و دویست میلیون (2.200.000.000) ریال تجاوز نکند.

3- معاملات بزرگ: معاملاتی که مبلغ برآورد اولیه آنها بیش از دو میلیارد و دویست میلیون (2.200.000.000) ریال باشد.

ب- نصاب معاملات موضوع بند (الف) به مواردی که معامله به صورت مزایده انجام می شود، تسری می یابد.

اسحاق جهانگیری- معاون اول رییس جمهور

نتیجه: با توجه به مبلغ 220/000/000 ریال نصاب معاملات کوچک سال 96، مبلغ معاملات تجمیعی در گزارشات فصلی را به صورت زیر می توان محاسبه نمود:

11/000/000 = 5% * 220/000/000

حد نصاب معاملات سال 97:

متن کامل بخشنامه نصاب معاملات در سال 1397 را در این قسمت مشاهده می کنید:

هیئت وزیران در جلسه 16/2/1397 به پیشنهاد شماره 9328/56 مورخ 3/2/1397 وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد تبصره (1) ماده (3) قانون برگزاری مناقصات -مصوب 1383- و ماده (42) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) -مصوب 1393- تصویب کرد:

الف- نصاب معاملات موضوع ماده (3) قانون برگزاری مناقصات به شرح زیر تعیین می گردد:

1- معاملات کوچک: معاملاتی که مبلغ معامله تا سقف مبلغ دویست و پنجاه میلیون (250.000.000) ریال باشد.

2- معاملات متوسط: معاملاتی که مبلغ معامله بیشتر از سقف معاملات کوچک بوده و از مبلغ دو میلیارد و پانصد میلیون (2.500.000.000) ریال تجاوز نکند.

3- معاملات بزرگ: معاملاتی که مبلغ برآورد اولیه آنها بیش از مبلغ دو میلیارد و پانصد میلیون (2.500.000.000) ریال باشد.

ب- نصاب معاملات موضوع بند (الف) به مواردی که معامله به صورت مزایده انجام می شود، تسری می یابد.

اسحاق جهانگیری- معاون اول رییس جمهور

نتیجه: با توجه به مبلغ 250/000/000 ریال حد نصاب معاملات کوچک سال 97، مبلغ معاملات تجمیعی سال 1397 گزارشات فصلی را به صورت زیر می توان محاسبه نمود:

12/500/000 = 5% * 250/000/000

حد نصاب معاملات سال 1398:

هیئت وزیران در جلسه 1398/02/25 به پیشنهاد شماره 56/25270/88011 مورخ 1398/02/18 وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد تبصره (1) ماده (3) قانون برگزاری مناقصات -مصوب 1383- و ماده (42) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) -مصوب 1393- تصویب کرد:

الف- نصاب معاملات موضوع ماده (3) قانون برگزاری مناقصات -مصوب 1383- به شرح زیر تعیین می‌شود:

1- معاملات کوچک: معاملاتی که مبلغ معامله تا سقف مبلغ سیصد و بیست و هشت میلیون (328.000.000) ریال باشد.

2- معاملات متوسط: معاملاتی که مبلغ معامله بیشتر از سقف معاملات کوچک بوده و از مبلغ سه میلیارد و دویست و هشتاد میلیون (3.280.000.000) ریال تجاوز نکند.

3- معاملات بزرگ: معاملاتی که مبلغ برآورد اولیه آنها بیش از مبلغ سه میلیارد و دویست و هشتاد میلیون (3.280.000.000) ریال باشد.

ب- نصاب معاملات موضوع بند (الف) به موجب ماده (42) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) -مصوب 1393- به مواردی که معامله به صورت مزایده انجام می‌شود، تسری می‌یابد.

ب- نصاب معاملات موضوع بند (الف) به موجب ماده (42) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) -مصوب 1393- به مواردی که معامله به صورت مزایده انجام می‌شود، تسری می‌یابد.

اسحاق جهانگیری- معاون اول رییس‌جمهور

حد نصاب معاملات سال 1399:

هیئت وزیران در جلسه 1399/02/03 به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد تبصره (1) ماده (3) قانون برگزاری مناقصات -مصوب 1383- و ماده (42) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) -مصوب 1393- تصویب کرد:

الف- نصاب معاملات موضوع ماده (3) قانون برگزاری مناقصات -مصوب 1383- به شرح زیر تعیین می‌شود:

1- معاملات کوچک: معاملاتی که مبلغ معامله تا سقف مبلغ چهارصد و پنجاه میلیون (450.000.000) ریال باشد.

2- معاملات متوسط: معاملاتی که مبلغ معامله بیشتر از سقف معاملات کوچک بوده و از مبلغ چهار میلیارد و پانصد میلیون (4.500.000.000) ریال تجاوز نکند.

3- معاملات بزرگ: معاملاتی که مبلغ برآورد اولیه آنها بیش از مبلغ چهار میلیارد و پانصد میلیون (4.500.000.000) ریال باشد.

ب- نصاب معاملات موضوع بند (الف) به موجب ماده (42) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) -مصوب 1393- به مواردی که معامله به صورت مزایده انجام می‌شود، تسری می‌یابد.

اسحاق جهانگیری- معاون اول رییس‌جمهور

حد نصاب معاملات سال 1400:

هیئت وزیران در جلسه ۱۹/۲/۱۴۰۰ به پیشنهاد شماره ۱۸۶۶۷/۵۶ مورخ ۸/۲/۱۴۰۰ وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد تبصره (۱) ماده (۳) قانون برگزاری مناقصات -مصوب ۱۳۸۳- و ماده (۴۲) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲) -مصوب ۱۳۹۳- تصویب کرد:

۱- نصاب معاملات موضوع ماده (۳) قانون برگزاری مناقصات -مصوب ۱۳۸۳- به شرح زیر تعیین می‌شود:

الف- معاملات کوچک: معاملاتی که مبلغ معامله تا سقف مبلغ ششصد و پنجاه میلیون (۶۵۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال باشد.

ب- معاملات متوسط: معاملاتی که مبلغ معامله بیشتر از سقف معاملات کوچک بوده و از مبلغ شش میلیارد و ششصد و پنجاه میلیون (۶.۶۵۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تجاوز نکند.

پ- معاملات بزرگ: معاملاتی که مبلغ برآورد اولیه آنها بیش از مبلغ شش میلیارد و ششصد و پنجاه میلیون (۶.۶۵۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال باشد.

۲- نصاب معاملات موضوع بند (۱) به موجب ماده (۴۲) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲) به مواردی که معامله به صورت مزایده انجام می‌شود، تسری می‌یابد.

اسحاق جهانگیری- معاون اول رییس‌جمهور

حد نصاب معاملات سال 1401:

هیئت وزیران در جلسه مورخ …….. به پیشنهاد شماره ………… مورخ ……. وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد تبصره (۱) ماده (۳) قانون برگزاری مناقصات -مصوب ۱۳۸۳- و ماده (۴۲) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲) -مصوب ۱۳۹۳- تصویب کرد:

۱- نصاب معاملات موضوع ماده (۳) قانون برگزاری مناقصات -مصوب ۱۳۸۳- به شرح زیر تعیین می‌شود:

الف- معاملات کوچک: معاملاتی که مبلغ معامله تا سقف مبلغ نهصد و پنجاه میلیون (950.000.000) ریال باشد.

ب- معاملات متوسط: معاملاتی که مبلغ معامله بیشتر از سقف معاملات کوچک بوده و از مبلغ نه میلیارد و پانصد میلیون (9.500.000.000) ریال تجاوز نکند.

پ- معاملات بزرگ: معاملاتی که مبلغ برآورد اولیه آنها بیش از مبلغ نه میلیارد و پانصد میلیون (9.500.000.000) ریال باشد.

۲- نصاب معاملات موضوع بند (۱) به موجب ماده (۴۲) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲) به مواردی که معامله به صورت مزایده انجام می‌شود، تسری می‌یابد.

اسحاق جهانگیری- معاون اول رییس‌جمهور

حد نصاب معاملات سال 1402:

مصوبه نصاب معاملات سال ۱۴۰۲ (تصویب‌نامه شماره ۵۰۰۴۸/ت۶۱۱۷۹ه مورخ ۲۴/۳/۱۴۰۲ هیئت وزیران)

وزارت امور اقتصادی و دارایی

هیئت وزیران در جلسه ۱۴۰۲/۳/۳۱ به پیشنهاد شماره ۵۶۱۸۵۷۴ مورخ ۱۴۰۲/۱/۲۲ وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد تبصره (۱) ماده (۳) قانون برگزاری مناقصات – مصوب ۱۳۸۳ و ماده (۴۲) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۳) – مصوب – ۱۳۹۳ – تصویب کرد:

۱- نصاب معاملات موضوع ماده (۳) قانون برگزاری مناقصات  -مصوب ۱۳۸۳- به شرح زیر تعیین میشود:

الف (اصلاحی ۲۱ˏ۰۳ˏ۱۴۰۲)- معاملات کوچک: معاملاتی که مبلغ کل معامله تا سقف مبلغ یک میلیارد و چهارصد و پنجاه میلیون (۰۰۰ر۰۰۰ر۴۵۰ر۱) ریال باشد.

ب (اصلاحی ۲۱ˏ۰۳ˏ۱۴۰۲)- معاملات متوسط: معاملاتی که مبلغ کل معامله بیشتر از سقف معاملات کوچک بوده و از مبلغ چهارده میلیارد و پانصد میلیون (۰۰۰ر۰۰۰ر۵۰۰ر۱۴) ریال تجاوز نکند.

پ (اصلاحی ۲۱ˏ۰۳ˏ۱۴۰۲)- معاملات بزرگ: معاملاتی که مبلغ برآورد اولیه آنها بیش از مبلغ چهارده میلیارد و پانصد میلیون (۰۰۰ر۰۰۰ر۵۰۰ر۱۴) ریال باشد.

۲- نصاب معاملات موضوع بند (۱) به موجب ماده (۴۲) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۳) به مواردی که معامله به صورت مزایده انجام می‌شود. تسری می‌یابد

معاون اول رییس‌جمهور- محمد مخبر

حد نصاب معاملات سال 1403:

مصوبه نصاب معاملات سال ۱۴۰۳ (تصویب‌نامه شماره ۳۶۸۵۱/ت۶۲۵۲۱هـ مورخ ۰۱/۰۳/۱۴۰۲ هیئت وزیران)

وزارت امور اقتصادی و دارایی

هیئت وزیران در جلسه ۱۴۰۲/۲/۲۶ به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد تبصره (۱) ماده (۳) قانون برگزاری مناقصات – مصوب ۱۳۸۳ و ماده (۴۲) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۳) مصوب ۱۳۹۳ تصویب کرد:

۱- نصاب معاملات موضوع ماده (۳) قانون برگزاری مناقصات  -مصوب ۱۳۸۳- به شرح زیر تعیین می‌شود:

الف- معاملات کوچک: معاملاتی که مبلغ کل معامله تا سقف مبلغ دو میلیارد و یکصد میلیون (۰۰۰ر۰۰۰ر۱۰۰ر۲) ریال باشد.

ب- معاملات متوسط: معاملاتی که مبلغ کل معامله بیشتر از سقف معاملات کوچک بوده و از مبلغ بیست و یک میلیارد (۰۰۰ر۰۰۰ر۰۰۰ر۲۱) ریال تجاوز نکند.

پ- معاملات بزرگ: معاملاتی که مبلغ برآورد اولیه آنها بیش از مبلغ بیست و یک میلیارد (۰۰۰ر۰۰۰ر۰۰۰ر۲۱) ریال باشد.

۲- نصاب معاملات موضوع بند (۱)، به موجب ماده (۴۲) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۳) به مواردی که معامله به صورت مزایده انجام می‌شود. تسری می‌یابد.

معاون اول رییس‌جمهور- محمد مخبر

نکته: با توجه به اینکه نصاب معاملات هر ساله تغییر می یابد مبلغ معاملات تجمیعی هم به همان نسبت تغییر می کند.

این مطب اولین بار در تاریخ 1396/02/19 با اعلام حد نصاب معاملات سال 1396 منتشر شده و پس از آن نیز بازبینی و اطلاعات حد نصاب معاملات سال های بعد به آن اضافه شده است.

در صورت تمایل می توانید با کاربرد حد نصاب معاملات کوچک در حسابداری از لینک زیر آشنا شوید:

کاربرد حد نصاب معاملات کوچک در حسابداری